Ezoteryka to pojęcie spotykane i bardzo pojemne opisujące całe spektrum tematów i zainteresowań. Kiedy więc mówię czasami komuś, że między innymi interesuję się ezoteryką – widuję często wyraz niezrozumienia na twarzy rozmówcy, który po prostu nie ma bladego pojęcia co to jest ta ezoteryka. A więc pomyślałem, że warto napisać te kilka zdań o tym – czym jest ezoteryka.
Ezoteryka – etymologia słowa
Znaczenie słowa „ezoteryka” pochodzi od greckiego esôterikos oraz esôtero – słowo to oznaczało wszystko co wewnętrzne. Platon używał w swoich pracach określenia ta esôoznaczającego „to co wewnętrzne”. Przeciwieństwem ta esô było użycie ta eksô czyli „to co zewnętrzne”.
Ezoteryczność pierwotnie więc odnosiła się głownie do świata wewnętrznego, oraz tego co było niejawne, niedostępne na zewnątrz etc.
Ezoteryka – pochodzenie współczesnego znaczenia
Dzisiejsze pojęcie słowa ezoteryka zawdzięczamy pracy XIX wiecznych uczonych i poszukiwaczy prawideł duchowych. Pojęcie „ezoteryka” spolaryzowały w XIX wieku takie postacie jak Eliphas Levi (1810-1875) czy madam Bławatska (1831-1891) oraz inni członkowie „Towarzystwa Teozoficznego”.
Ezoteryka odnosiła się do rzeczy tajemnych, czyli wiedzy tajemnej trzymanej w ukryciu z rożnych powodów – a to aby nie narazić jej posiadaczy na prześladowania ze strony kościoła i innych instytucji, a to aby wiedza nie dostała się w niepowołane ręce a często po prostu ze względu na pewną elitarność i wymagania posiadania odpowiednich predyspozycji do jej prawidłowego zrozumienia i przyswojenia.
Mamy więc praktycznie znak równości między pojęciem „ezoteryka” a określeniem „wiedza tajemna”.
Wiedza ezoteryczna dotyczyła w praktyce sfer duchowych człowieka, tak zwanej sfery parapsychicznej, nadnaturalnej, metafizycznej etc. Dziedziny ezoteryczne zajmują się w tym ujęciu zgłębianiem wiedzy o duchowej naturze człowieka oraz możliwościach jakie niesie ta wiedza. Ezoteryka poszukuje narzędzi i technik wykorzystania duchowej naturyczłowieka i jej przymiotów dla osiągania rożnych określonych celów. Ezoteryka więc jest pojęciem ogromnie pojemnym i mieści w sobie całą masę dziedzin z zakresu parapsychologii, psychotroniki, magii, mistyki, uzdrawiania duchowego, profetyzmu, dziedzin dywinacyjnych (przewidywanie przyszłości) etc.
Ezoteryka dzisiaj
Dzisiejsze znaczenie pojęcia ezoteryki zmieniło się jednak bardzo mocno. Co prawda ezoteryka nadal opisuje wyżej wymienione dziedziny jednak przestała być kojarzona z pojęciem „wiedzy tajemnej”. Dziś ezoteryka nie oznacza już „tego co ukryte” i nie podaje informacji, które są w jakiś sposób tajemne czy niedostępne. Wręcz przeciwnie – wiedza która była niegdyś dostępna tylko dla wybranych – do dnia dzisiejszego tak bardzo się spopularyzowała i upubliczniła, że zatraciła jakiekolwiek atrybuty elitarności, tajności etc.
Ezoteryka wymaga jednak nadal pewnych predyspozycji – zależnie od dziedziny ezoterycznej – a przede wszystkim wymaga pewnych predyspozycji intelektualnych gdyż nie zawsze jest to wiedza prosta do pojęcia dla każdego człowieka. Jednak jest ona dziś dla każdego dostępna na wyciągnięcie ręki.
Internet pełen jest tekstów ezoterycznych – kiedyś znanych jedynie wybranym – dziś będących częścią naszej codzienności. Podobnie biblioteki i księgarnie pełne są dziś tego, co dla naszych przodków stanowiło niedostępny obiekt skrywanej tajemnicy.
Popularyzacja wiedzy ezoterycznej przyniosła zarówno dobre jak i te mniej dobre następstwa jak to w przypadku każdej wiedzy uniwersalnej bywa. Z jednej strony ezoteryka daje ludziom dostęp do bardzo szerokiego spektrum wiedzy o duchowej naturze człowieka i pozwala poznać samego siebie oraz otaczający nas świat od niedostępnej niegdyś strony. Z drugiej zaś wiedza ta leżąca przed każdym na wyciągnięcie ręki nie zawsze jest w pełni rozumnie i nie zawsze dobrze wykorzystywana a i nierzadko jej dalszy przekaz obarczony jest niskich lotów interpretacją kolejnych niewyselekcjonowanych a zupełnie przypadkowych, samozwańczych osób, które postanawiają „nauczać wiedzy ezoterycznej”.
Są w końcu i wciąż działające rożne bardziej lub mniej tajne grupy i elitarne stowarzyszenia ale i te nie stanowią już dziś takiej atrakcyjności jaką miały w sobie w wiekach minionych i często gloryfikują i utajniają wiedzę, która jest już wszystkim dookoła dostępna, a czasem wiedzę, która miała co prawda uzasadnienie i zastosowanie w wiekach minionych ale dziś zwyczajnie jest już nieaktualna i nie na czasie.
Oczywiście swoich członków takie towarzystwa przekonują, że warto spędzić lata pnąc się po szczeblach ich hierarchii by dostąpić wątpliwego zaszczytu dostępu do głębszej wiedzy, stopniowo im dozowanej i skrupulatnie wydzielanej – jednak moim zdaniem cała gra jest zupełnie nie warta świeczki i dużo większe szanse ma taka osoba na to że zmarnuje lata, popadnie w uzależnienie od osób w takich grupach a zysk będzie z tego prawie żaden. Dlatego też uważam, że w ogólnym rozrachunku wspaniałe jest to, że dziś tak dużo wiedzy ezoterycznej znajduje się w domenie publicznej i dostępne jest dla każdego. Nie trzeba już nikogo prosić i się płaszczyć by dostąpić łaski dostępu do tych wiadomości – po prostu jeśli człowiek che i jest na takim etapie swojej drogi to może po wiedzę ezoteryczną sięgać kiedy zechce. Ze swojej strony życzył bym sobie co prawda wyższego poziomy tej edukacji gdyż jak napisałem wcześniej poziom przekazu bywa bardzo kiepski bo łapie się za niego każdy jeden napaleniec i co rusz ktoś uważa się za wielkiego i wspaniałego mistrza w danej dziedzinie, podczas gdy wiedzę ezoteryczną dopiero ledwie liznął. Ale cóż – to takie już dygresje. Ważne jest, że w społeczeństwie nastąpił pewien postęp w dostępie do wiedzy, a dostęp do wiedzy to jedna z podstawowych i najważniejszych dla człowieka wartości.
Jakub Qba Niegowski
qba [małpa] nawarsztaty.pl